U koopt een nieuwbouwwoning? Dan kent u het verkoopboekje, tevens koopcontract en voorzien van de nodige logoos van makelaar, notaris en aannemer. Gesierd met een fröbelschool-perspectief van het uit zijn proporties gerukte bouwproject ligt het glanzend in oblong-formaat voor u klaar. De tekeningen laten maar ten dele de maatvoering zien en de omschrijving komt niet veel verder dan beton, steen, multiplex, snoer en kunststof. Aah, uw zwager werkt in de bouw ('prachtig vak, de bouw') en u wilt aanvullende informatie over toegepaste materialen en constructies omdat dat wat al te beknopt is? Dan kan ik u doorverwijzen naar de notaris, waar de Besteksstukken zijn gedeponeerd en die notaris heeft een leeszaaltje ingericht zodat u daar ten alle tijde Gratis Met Koffie terecht kunt.
Bij de notaris aangekomen verstrekt het Bestek en Tekeningen broodnodige duidelijkheid over de zwarte lijnen van de verkooptekeningen. En in het Bestek lezen we ook nog dat we een dure stoppenkast krijgen met installatieautomaten en aardlekschakelaars pér groep, dat we een fonteinkraan met hoge bocht krijgen, dat de spouwankers van RVS zijn en er nogal speciale balkonhekken komen.
Bij de oplevering zitten een aantal zaken echter niet in de woning zoals de architect in zijn Besteksstukken heeft beloofd: de stoppenkast heeft klassieke porceleinen schroefkoppen, het fonteintje heeft zo'n een misicuul spatkraantje en de hekken zijn voorzien van armetierige spijlen. Gaat dat nu zo maar? De koper heeft dan nog niet door dat de isolatie van het dakterras geen geëxtrudeerd PS schuim meer is maar geëxpandeerd PS 30, dat de loodstroken boven de kozijnen zijn vervangen door vinylstroken en dat het hang- en sluitwerk nog inbraakwerend is maar minder mooi.
Volgens de koopovereenkomst heeft de koper gekregen waar hij recht op heeft antwoordt de aannemer. In de brochure wordt immers gemeld dat hij een electrische installatie heeft gekocht volgens de geldende eisen van het nutsbedrijf, dat hij een fonteintje heeft in het toilet conform de vigerende bouwverordening en dat het balcon een hek heeft van de geëiste hoogte en kinderveilig is uitgevoerd. De aannemer voert blijkbaar uiteindelijk alles uit volgens de hem toegestane minimum eisen van overheidsinstanties en nutsbedrijven. De architect zou kortweg kunnen volstaan met een Schilderijtje voor de Welstand en de overheidsnormering van ons consumentenparadijs doet de rest.
Maar dat Bestek bij de notaris, mag daar zomaar van worden afgeweken?
Niks daarvan, zegt de juriste van de Vereniging Eigen Huis. Daar bestaat duidelijke jurisprudentie over. Natuurlijk kan de Bouwvergadering beslissen om van het Bestek af te wijken. Maar daar moeten dan geldige redenen voor zijn: ofwel omdat de besteksomschrijving in strijd is met bepalingen van overheid of nutsbedrijven, ofwel omdat de definitieve constructie gelijkwaardig is. Maar wie behartigt dan de belangen van de koper op die bouwvergadering? Die koper oordeelt pas bij de eerste oplevering of het aangebodene overeenkomt met het gekochte. Op de bouwvergadering is de koper dus niet vertegenwoordigd. En de architect ook al niet omdat de ontwikkelaars, de stadsbesturen van groeikernen, de Diensten Ruimte en Wonen wel uitkijken om architecten opdrachten te geven waarbij ze ten volle aanspreekbaar & aansprakelijk zijn voor hun werk. Verantwoordelijk voor de kwaliteit zoals Vitruvius die omschreef: voor zowel de practische bruikbaarheid als de duurzaamheid als de schoonheid. De pretentie dat de nu ingehuurde projectleiders of de aannemer bouwtechnisch beter op de hoogte zouden zijn dan de architect kan niet worden waargemaakt, omdat deze pretentie de ogen sluit voor de belangenconflicten aan tafel. De aannemer gaat daar practisch mee om en gebruikt informele contacten, dienst en wederdienst. De wijze waarop de koper zo wordt opgescheept met een project dat half van de architect is en half van de aannemer is onbillijk. De wijze waarop de architect de invloed op de uiteindelijke uitvoering wordt ontzegd is onjuist, oneervol en onterecht.
Als de Vereniging Eigen Huis en BNA dáár nou eens over gingen vergaderen...