‘Hemlock is voor de productie van deuren en kozijnen uitermate geschikt, in het bijzonder omdat kwasten, harszakken en scheuren vrijwel niet voorkomen. (...) Indien vervaardigd door een timmerfabriek die werkt onder KOMO/SKH certificering en tevens is aangesloten bij de Stichting garantiefonds voor Timmerwerk (SGT) vallen -al of niet gelamineerde en gevingerlkaste hemlock kozijnen onder de garantie van genoemde SGT, en hemlock deuren onde garantie van de Stichting Garantiefonds Nederlandse Deuren (GND).” Zo luidde het advies van de Vereniging van Nederlandse Houtondernemingen en het Centrum Hout in mei 1997. Binnen vijf jaar, in 2002, bedroeg de schade aan gelamineerde en gevingerlaste vuren en hemlock kozijnen 40 miljoen euro omdat aannemers en architecten kozijnen met door de branche voorgeschreven detailleringen en afwerkingen hadden gebruikt.
Het Garantie Instituut Woningbouw grijpt 1 mei 2003 in. Voortaan is hemlock uitgesloten van GIW garantie en moeten alle kozijnen van massief hardhout zijn. In de laatste rtegel wordt gewezen op de problemen met transparante afwerkingen en donkere kleuren: ‘mede op basis van jurisprudentie adviseren wij de kozijnen dekkend af te schilderen in een onderhoudsvriendelijke kleurstelling.’
Voor een project voor de herbouw van 19e eeuwse woningen in de haagse Obrechtstraat ontvingen we zojuist een GIW plantoets door Woningborg -een van de koepels in GIW- met de volgende zin betreffende de grachtengroen te schilderen ramen en deuren: ‘Bij toepassing van donker schilderwerk is het risico van schade aan kozijnen groter dan bij toepassing van lichtere kleuren, waarbij wordt opgemerkt dat de garantietermijn op timerwerk 6 jaar bedraagt. Uit jurisprudentie is gebleken dat schade aan kozijnhout zelfs tot 10 jaar op u verhaald kan worden. (...) Het is tevens maar de vraag of U SGT garantie krijgt op uw kozijnen omdat U een RALkleur toepast die valkt in onderhoudsklasse III.’
Dat laatste is geen vraag: mits U zich aan bijbehorend intensiever onderhoud conformeert krijgt U gewoon garantie. Net als dat u garantie krijgt op een raam dat in de kuststreek wordt toegepast of een raam dat op een westgevel gemonteerd wordt. De plantoetser vergaloppeert zich door de risicoos van de aannemer zoveel mogelijk te beperken in de vorm van een verbod, een misverstand dat GIW nadrukkelijk niet heeft willen oproepen zomin als de Wegenwacht u kan verbieden een eindje met de auto te gaan rijden.
Dat bouwen een zaak van de markt is is hier nog niet doorgedrongen: Woningborg als verzekeringskartel tracht met de aannemer afspraken te maken die feitelijk in strijd zijn met garantiebepalingen maar voor hen beide het risico verder verkleinen ten koste van de rechtvaardige wensen van de markt.
De hemlock affaire heeft bovendien bewezen dat de branche niet altijd over voldoende vakkennis beschikt. En de beroerde kwaliteit van modern schilderwerk maak de hele bouw er niet duurzamer op. Loodwit als verduurzaming is verboden maar we hebben blijkbaar wel de kennis om een kerncentrale open te houden.
Toch zal binnen tien jaar zal dit hele kaartenhuis van verzekeringsindustrie en kartels van leveranciers en producenten in de bouw ingestort zijn. Het GIW neemt een dezer dagen een fris initiatief om zich achter de BRL 0801 te scharen waarin garanties en voorwaarden op elkaar zijn afgestemd. En donkere kleuren kunnen dan gewoon weer. Na het Bos en Lommerplein zal alles anders zijn...